Naomi Campbell không chỉ là một siêu mẫu đơn thuần mà đã sớm vươn tới tầm của biểu tượng văn hóa đại chúng.Trong khi ở Việt Nam đang diễn ra tình trạng loạn siêu mẫu thì trên thế giới vẫn còn lại ít ỏi một số siêu mẫu đích thực, khiến người khác phải ngưỡng mộ. Một trong số đó chính là Naomi Campbell – biểu tượng thời trang của mọi thời đại.
Siêu mẫu có vẻ đẹp nổi loạn hiếm có
Thế giới đã dùng rất nhiều mỹ từ để nói về Naomi Campbell, như Siêu mẫu da màu, Siêu mẫu hàng đầu, Siêu mẫu có tầm ảnh hưởng lớn nhất, Báo đen của làng thời trang… Nhưng có lẽ không một từ ngữ nào đủ sức truyền tải đúng tầm vóc và tài năng của Bà hoàng người mẫu này.
Naomi Campbell mang trong mình hai dòng máu Jamaica và Trung Quốc nên sở hữu vẻ đẹp độc đáo, hòa trộn giữa chất Á Đông bí ẩn với sự khỏe khoắn, man dại, hoang dã của chủng tộc gốc Phi.
Dù là người gốc Phi, nhưng các đường nét trên gương mặt Naomi vẫn khá thanh thoát, hài hòa, với cánh mũi thon, xương hàm nhỏ và ánh mắt sắc bén. Tuy vậy, cô vẫn giữ được sự riêng có của một phụ nữ da màu, với bờ môi căng mọng gợi cảm và nụ cười rạng rỡ, tự nhiên, cùng cá tính ngổ ngáo, hoang dã.
Cho đến tận bây giờ, vẫn rất ít người mẫu da màu có được vẻ đẹp đa dạng, quyến rũ và đậm chất high fashion như Naomi.
Naomi chỉ cao khoảng 1m76, nhưng lại sở hữu tỷ lệ cơ thể cân đối, với phần lưng ngắn, thon thả và đôi chân dài bất tận. Khác với đa số người mẫu ngày nay, cơ thể của Naomi rất đầy đặn, khỏe khoắn và săn chắc, chứ không quá gầy gò.
Nhờ đó, cô luôn tạo được khí chất khác lạ khi diện trang phục, nổi loạn mà vẫn rất sexy, đàn bà và high fashion.
Đặc biệt, phần bắp đùi của Naomi rất rắn rỏi, tạo cảm giác vững chãi, nhưng đôi chân của một con báo đen thực thụ.
Nữ thần catwalk ít ai sánh kịp
Nhắc đến Naomi Campbell, không thể không nhớ tới khả năng catwalk thần sầu của cô. Nó đã trở thành thương hiệu riêng, khiến Naomi được mệnh danh là Nữ hoàng catwalk.
Khác với nhiều người mẫu khác, Naomi xuất thân từ một vũ công, nên cô kiểm soát cơ thể và giữ thăng bằng rất tốt. Trong suốt sự nghiệp của mình, cô chỉ vấp ngã đúng một lần tại show Vivienne Westwood 1993, do đôi guốc quá cao và khó đi.
Naomi bước đi trên sàn diễn hệt như một vũ nữ đang khiêu vũ những bước nhảy điêu luyện. Dù phải đi trên những đôi guốc cao gần hai chục phân và trên đủ mọi loại địa hình, cô vẫn sải bước đầy tự tin, chắc chắn.
Cô được xem là người mở màn cho cách catwalk snake với những bước đi nhanh, đánh hông mạnh, hơi ưỡn và thả lỏng phần lưng, uyển chuyển liên tục phần eo. Tất cả những điều này tạo nên phong cách walk đỏng đảnh đặc trưng của Naomi mà khán giả quen gọi là “Bitchy” hay “Black Panther Bitch”.
Cơ thể của Naomi lúc catwalk rất mềm dẻo và thư giãn tuyệt đối, không gồng gánh như người mẫu ngày nay. Điều này khiến bộ trang phục cô mặc trở nên thoải mái, dễ chịu hơn dù cồng kềnh tới đâu chăng nữa.
Đặc biệt, Naomi cảm nhạc rất tốt nên luôn bước chính xác theo từng nhịp nhạc. Khán giả từng choáng váng khi chứng kiến Naomi catwalk trong show Versace for man năm 1992. Cô bước đi lúc nhanh lúc chậm, đánh hông và tạo dáng chuẩn xác beat nhạc đến từng giây. Thậm chí, đến cái vung tay của cô cũng theo sát nhạc, mà vẫn rất tự nhiên.
Biểu cảm của Naomi khi catwalk cũng rất đa dạng, tự nhiên, không bị “chết đơ” như các người mẫu ngày nay. Đa số các màn catwalk, Naomi để mặt lạnh quyền lực hoặc mang phong thái đỏng đảnh, bitchy, nhưng cũng nhiều lúc cô cười rất cuốn hút.
Naomi từng chia sẻ: “Mỗi lần bước ra catwalk, tôi đều cảm thấy lo lắng và phải tìm hiểu kĩ bộ đồ mình đang mặc để thể hiện sao cho tốt nhất, đúng ý nhà thiết kế nhất”.
Bởi vậy, Naomi trình diễn catwalk luôn đúng chuẩn, tôn vẻ đẹp của trang phục lên, chứ không hề bị quá lố. Chẳng hạn, nếu chiếc đầm Naomi mặc là đầm hở lưng, cô sẽ hất tay để vung mái tóc lên một cách đầy sang chảnh khi quay lại. Hay, nếu đó là chiếc váy ngắn xòe, cô sẽ xoay thật mạnh để tung phần váy lên một cách thần sầu, mượt mà như đang khiêu vũ.
Tính đến nay, những người mẫu có khả năng catwalk sánh kịp Naomi chỉ đếm trên đầu ngón tay như Yasmeen Ghauri, Kate Moss, Karlie Kloss.
Người mẫu da màu thành công nhất mọi thời đại
Bằng tài năng và phấn đấu của mình, Naomi đã nhanh chóng bước đến đỉnh cao nhất của nghề người mẫu.
Trong suốt sự nghiệp của mình, Naomi đã góp mặt trong hơn 300 tạp chí danh tiếng thế giới. Đặc biệt, cô là người mẫu da màu đầu tiên xuất hiện trên tờ Vogue và Elle, không những một lần mà còn nhiều lần.
Naomi Campbell cũng là người mẫu da màu duy nhất trở thành nàng thơ của những nhà thiết kế huyền thoại như Gianni Versace, John Galiano, Karl Lagerfeld…
Trong sự nghiệp của mình, Naomi trình diễn trên hầu khắp các sàn diễn thời trang danh tiếng nhất, từ haute couture cao cấp tới những show ứng dụng bình dân. Mức catse của cô cũng ở ngưỡng cao ngất ngưởng.
Nhờ đó, Naomi đã được công chúng ưu ái xếp vào top 6 siêu mẫu thế giới, cùng với 5 người mẫu da trắng khác là Claudia Schiffer, Cindy Crawford, Linda Evangelista, Christy Turlington, Kate Moss.
Nhà thiết kế lừng danh Roberto Cavalli từng chia sẻ: “Nếu có giải Oscar cho người mẫu xuất sắc nhất thế giới, người đoạt giải chính là Naomi Campbell".
Tháng 11/2016, Naomi vinh dự nhận được giải thưởng “Siêu mẫu của thế kỷ" do tạp chí GQ của Đức trao giải.
Tầm ảnh hưởng to lớn vượt qua nghề người mẫu – biểu tượng văn hóa đại chúng
Ở thời điểm đỉnh cao của Naomi, cô nổi tiếng như một siêu sao hay minh tinh màn bạc, chứ không còn giới hạn trong nghề người mẫu nữa. Cô xuất hiện trên mọi mặt báo, màn ảnh và truyền hình, làm đại diện quảng cáo cho hàng trăm thương hiệu lớn.
Người ta ước tính, danh tiếng của Naomi khi đó ngang ngửa với Madonna, Michael Jackson, Whitney Houston… Khắp thế giới, không ai là không biết tới cô. Hễ bước ra đường, người ta đều có thể bắt gặp hình ảnh của Naomi ở bất cứ phương tiện công cộng hay biển quảng cáo nào.
Nhờ có khả năng diễn xuất tốt và thần thái đẳng cấp, Naomi đã được những ngôi sao hàng đầu như Madonna, Michael Jackson, Michael Geogre mời đóng MV và tham gia những dự án kinh điển của họ. Hình ảnh Naomi trong MV In the closet của Michael Jackson hay Sex Book của Madonna đã trở thành biểu tượng một thời.
Bởi vậy, Naomi không chỉ là một người mẫu, mà đã trở thành biểu tượng văn hóa đại chúng.
Từ thời trang, Naomi lấn sân sang âm nhạc một cách dễ dàng, với những sản phẩm âm nhạc được ghi nhận và chiếm thứ hạng khá trên các bảng xếp hạng. Dù âm nhạc không phải lĩnh vực nổi bật của Naomi, nhưng do cái duyên với nghề, nên tên tuổi của cô vẫn phủ sóng khắp thị trường.
Vươn tới cả xã hội – chính trị
Không chỉ đơn giản là một người mẫu, tầm ảnh hưởng của Naomi đã sớm vươn tới lĩnh vực xã hội – chính trị, với những vấn đề to lớn như nhân quyền, chủng tộc, bình đẳng giới.
Bằng những nỗ lực và phấn đấu của mình, Naomi đã thành công trong việc chống phân biệt chủng tộc ở giới thời trang, sau đó là vươn ra toàn ngành giải trí.
Ở cái thời mà người mẫu da màu vẫn còn bị kì thị, Naomi đã nhanh chóng nổi tiếng, quyền lực và đứng trên đỉnh hào quang, khiến bất cứ nhãn hàng, thương hiệu nào cũng phải nể trọng, săn đón. Cô trở thành bạn thân của rất nhiều người mẫu và nhà thiết kế hàng đầu như Linda Evangelista, Christy Turlington, Gianni Versace, Dolce&Gabbana…
Đến bà đầm thép Anna Wintour cũng phải khuất phục trước Naomi và đưa cô lên bìa tạp chí Vogue Mỹ số September Issue - ấn phẩm đặc biệt và quan trọng nhất của tờ Vogue.
Trong khi đó, hai siêu mẫu Christy Turlington và Linda Evangelista đều đấu tranh: “Nếu không để Naomi diễn, các người cũng không mời chúng tôi được". Dolce&Gabbana còn tuyên bố: “Nếu bạn không biết sử dụng Naomi, bạn không phải một nhà thiết kế giỏi và không biết nhìn nhận cái đẹp”.
Không những vậy, Naomi còn trở thành người mẫu da màu đầu tiên xuất hiện trên tạp chí Vogue Pháp năm 1988, tạo nên tiền lệ chưa từng thấy.
Việc xuất hiện trên mọi sàn catwalk ở vị trí vedette và trở thành gương mặt đại diện của nhiều nhãn hàng lớn cho thấy, Naomi đã thành công trong việc phổ biến và nâng tầm vẻ đẹp của phụ nữ da màu, biến nó thành một giá trị sang chảnh. Cô là siêu mẫu da màu duy nhất đạt tới đỉnh cao, khiến mọi người mẫu da trắng phải ganh tị và nể phục.
Bằng thành công của mình, Naomi đã mở đường cho nhiều thế hệ người mẫu da màu tấn công ngành thời trang, nơi vốn dành cho giới người mẫu da trắng. Tuy vậy, cô vẫn luôn trăn trở: “Dù tổng thống Mỹ là người da đen nhưng những người mẫu giống tôi luôn là ngoại lệ của làng mẫu, tôi phải nỗ lực rất nhiều nhưng vẫn khó có được sự bình đẳng”.
Ngoài ra, Naomi còn có tầm ảnh hưởng ngầm tới giới chính trị, dù ít người biết tới điều này. Mọi chuyện chỉ vỡ lở khi cô phải ra tòa làm chứng cho vụ án “kim cương máu” của tội phạm chiến tranh Charles Taylor (cựu tổng thống Nam Phi). Ngoài ra, Naomi cũng có quan hệ bạn bè với tổng thống Nam Phi Nelson Mandela – một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng chính trị lớn nhất thế giới.
Quyền lực ghê gớm khiến ai cũng nể sợ
Danh vọng và quan hệ rộng tạo nên quyền lực ghê gớm cho Naomi trong giới thời trang, khiến ai cũng nể sợ. Cô từng nổi tiếng với những phát ngôn tự cao như: “Check lại đôi môi thâm của bạn trước khi nói chuyện với tôi”, “Đừng bao giờ so sánh bạn với tôi vì bạn không bao giờ chạm đến được sự nghiệp của tôi”…
Đương thời, Naomi nổi tiếng với thói đỏng đảnh, khó chiều. Cô thường xuyên đặt ra yêu cầu hách dịch cho ekip và đi trễ về sớm, bắt mọi người phải chờ đợi, phục tùng theo ý mình. Thậm chí còn có lần, Naomi để ekip phải đợi mình tới vài ngày.
Vậy nhưng, không ai dám tẩy chay Naomi mà vẫn luôn muốn làm việc với cô. Điều này cho thấy, Naomi có quyền lực mềm đáng nể.
Ai cũng biết, trong thập niên 90, Naomi có hiềm khích với Tyra Banks. Bằng quyền lực của mình, cô đã buộc một số nhà thiết kế và nhãn hàng không sử dụng Tyra Banks.
Naomi còn từng tuyên bố: “Sàn catwalk nào có tôi thì không có Tyra”.
Tới khi bị hoa hậu Trung Quốc La Tử Lâm giật bồ tỷ phú, cô đã dùng quyền lực của mình để phong tỏa mọi con đường của đàn em. Điều này khiến La Tử Lâm bị công ty quản lí MIX Model sa thải và không thể hoạt động tại Mỹ.
Đến giờ, La Tử Lâm vẫn đang loay hoay trong sự nghiệp của mình và gần như không thể bước tới những danh vọng như trước đây.
Không những vậy, Naomi còn thường xuyên bị tố cáo vì tội hành hung, gây gổ với người khác. Cô được xem là “chị cả” ghê gớm trong giới người mẫu.
Long Phạm
Đây là loại giọng vô cùng lợi thế, hấp dẫn trong ca hát. Ai sở hữu loại giọng này kiểu gì cũng có năng lực ca hát bẩm sinh, tức là chưa cần kĩ thuật hát đã hay.Theo định nghĩa trong thanh nhạc cổ điển, spinto soprano là giọng nữ trữ tình nhưng có thể chuyển thành kịch tính ở những đoạn cao trào. Đây là những vai phổ biến trong Opera của Verdi và các tác giả trường phái Verismo, thường là những người phụ nữ gặp bất hạnh và đau khổ trong cuộc sống, tình yêu.
Các đặc trưng thường thấy ở một spinto soprano điển hình là:
- Chất giọng khỏe khoắn, nội lực.
- Âm lượng lớn.
- Đanh, dày.
- Phát triển mạnh ở quãng trung và cận cao.
- Hát trữ tình ấm áp, đầy đặn, nhưng lên cao lại có màu kịch tính, khỏe khoắn.
Như vậy, giọng spinto soprano sở hữu hầu hết các phẩm chất đẹp của một giọng hát. Đây là lợi thế lớn nhất trong tất cả các loại giọng. Ai sở hữu loại giọng này kiểu gì cũng có năng khiếu ca hát, hát hay bẩm sinh và nếu luyện tập bài bản sẽ phát triển vượt bậc.
Hiện nay, có quan điểm chia spinto soprano làm hai nhánh nhỏ, là:
Lirico spinto soprano: Loại giọng này thực chất là full lirico soprano, nhưng có thể vươn thành spinto nhờ kĩ thuật bậc thầy, cộng với thể lực của ca sĩ, hoặc do một chút bẩm sinh nào đó. Vì vậy, loại giọng này mang nhiều tính trữ tình hơn là kịch tính, tuy nhiên có lển lên tới gần kịch tính ở một số chỗ nhất định.
Điển hình cho loại giọng này là diva opera Monserrat Caballe. Giọng hát của bà đẹp như pha lê, đầy đặn, ấm áp, mềm mại khi hát trữ tình nhưng lại căng tràn nội lực ở quãng cao trào.
https://www.youtube.com/watch?v=BrFbbfpjxis
Hay như Lara Fabian cũng được xem là loại giọng này vì dù mềm mại, trữ tình nhưng lại phát triển mạnh mẽ ở quãng trung và cận cao, khác với các nữ cao thông thường khác.
Bản thu sau thể hiện khá rõ tính lirico spinto trong giọng hát của Lara, ấm áp và nhẹ nhàng, thủ thỉ, đầy đặn, chủ yếu mang màu sắc full lirico soprano nhưng lên tới F#5 có màu sắc spinto soprano.
https://www.youtube.com/watch?v=N-QfRTHFVWU
So Hyang là trường hợp đặc biệt được xếp vào loại giọng này. Cô sở hữu quãng cao đanh, dày, nội lực, âm lượng lớn hơi hướm spinto, nhưng lại rỗng và kém phát triển, yếu ở quãng trung, khác hoàn toàn với các spinto soprano khác. Nhiều quan điểm xếp cô vào loại giọng light lirico spinto soprano (một loại giọng chưa có tên chính thức trong lí thuyết thanh nhạc).
https://www.youtube.com/watch?v=CFtRUSPxcas
Tuy nhiên, loại giọng này đang bị phản đối là không tồn tại và những ca sĩ trên vẫn là full lirico soprano chứ không phải spinto soprano.
Spintp soprano thuần: Loại giọng này có đến một nửa của dramatic (kịch tính), âm lượng lớn, đanh, dày, quãng trung và cận cao hoặc quãng cao đều phát triển, đôi khi nghe hơi rát tai do tính dramatic chiếm phần nhiều, lên cao rất tốt, căng đầy.
Điển hình của loại giọng này là diva opera Renata Tebaldi.
https://www.youtube.com/watch?v=hjpUUTS2uBQ
Tebaldi thậm chí còn có thể cầm cự được ở cả những vai kịch tính nặng dành cho dramatic soprano thuần.
https://www.youtube.com/watch?v=FB5hfBxxTJc
Leontyne Price cũng thuộc loại spinto soprano, hát rất khỏe, dày, quãng trung phát triển.
https://www.youtube.com/watch?v=cOSj8J6JxGE
Whitney Houston là một điển hình của spinto soprano trong pop đại chúng, với quãng trung và cận cao dày, đanh, khỏe, cực kì phát triển, nhưng vẫn giữ được sự mềm mại tự nhiên, trữ tình, ấm áp khi hát nhỏ nhẹ.
https://www.youtube.com/watch?v=K4xAyDyRv84
Cissy Houston cũng là một spinto soprano chuẩn mực trong nhạc đại chúng với âm lượng rất lớn, quãng trung dày, thậm chí phát triển quãng cao hơn hẳn Whitney, belt F5, G5 chắc nịch, kịch tính.
https://www.youtube.com/watch?v=ySZNLzo9Mew
Jennifer Hudson thời kì đầu sự nghiệp đích thực là một spinto soprano nhưng giọng xấu nên nghe chói, gắt và hơi thô, các note quãng cao khỏe khoắn vượt trội, âm lượng rất lớn như xuyên thủng dàn nhạc.
https://www.youtube.com/watch?v=e64Ml7EjqNw
Một số giọng spinto soprano khác như:
Keala Settle
https://www.youtube.com/watch?v=TqKbKp0ZoNI
Angela Gheorghiu
https://www.youtube.com/watch?v=CEx2LpSp_ao
Renee Fleming
https://www.youtube.com/watch?v=Rg4L5tcxFcA
Lashun Pace
https://www.youtube.com/watch?v=UzMKZcoFTrM
Stephanie Mills
https://www.youtube.com/watch?v=KPvIwq03NIY
Ở Việt Nam hiện nay, chưa xuất hiện giọng spinto soprano nào. Chỉ có duy nhất một nữ ca sĩ chúng tôi đang nghi ngờ là spinto soprano vì có quãng trung, cận cao mạnh, mang hơi hướm kịch tính, nhưng do kĩ thuật chưa tốt nên chưa phát huy được chất spinto soprano rõ ràng. Đó là Hà Nhi.
https://www.youtube.com/watch?v=HDq-qOtIdAk
Giọng spinto soprano luôn nổi bật ở âm sắc đẹp lộng lẫy, tráng lệ, nhưng lại ấm áp như Whitney Houston, Renata Tebaldi, nên có lợi thế rất lớn trong ca hát. Ai sở hữu chất giọng này mà không theo ca hát thì thật đáng tiếc.
Long Phạm
Đây là một trong những ca khúc hay và khó nhất của Whitney Houston, thể hiện nhiều kĩ thuật hát cao cấp đáng để học hỏi.Didn't we almost have it all là single thứ hai trong album thứ hai của Whitney, được sáng tác bởi Michael Masser và Will Jenning. Nó đã nhanh chóng đạt vị trí thứ nhất trên bảng xếp hạng BillBoard hot 100 và được đề cử giải Grammy 1988 cho hạng mục Bài hát của năm.
https://www.youtube.com/watch?v=eZVLHjnitnM
Dwayne Johnson (The Rock) - một đấu sĩ đô vật, diễn viên cơ bắp nổi tiếng Hollywood đã từng bật khóc khi nghe Didn't we almost have it all. Đủ để thấy cơn bão cảm xúc ca khúc này tạo ra dạt dào tới chừng nào, dù nó không hề ủy mị, bi thương.
Dù toàn bộ ca khúc chỉ chạy quanh một quãng giọng, không quá rộng. Nhưng, Whitney đã dùng giọng hát thiên bẩm của mình để tạo ra cơn bão cảm xúc kịch tính, mạnh mẽ tới mức bất cứ ca sĩ nào, dù giọng to hay nhỏ, cao hay thấp, kịch tính hay trữ tình cũng sẽ thất bại nếu cố gắng hát theo bản thu âm ca khúc này.
Những điều tuyệt vời kiến tạo nên sự đồ sộ của ca khúc này có thể tóm gọn trong bốn từ: âm sắc, kĩ thuật, cảm xúc và cảm nhạc.
Về âm sắc, 1987 là giai đoạn giọng Whitney ở thời kì đẹp nhất trong sự nghiệp của cô. Cô vẫn giữ đúng chất một spinto soprano (nữ cao trữ tình kịch tính) có âm sắc pha lê, sáng như ngọc trai, mềm như suối chảy của giai đoạn 1985 - 1986, nhưng lại giảm bớt được tính kim, đanh sắc để phú thêm độ soft (mềm), ấm, dày dặn hơn mà không quá đanh, quánh, tối như 1992 trở về sau.
Và, ai cũng biết Whitney có một âm sắc giọng hiếm hoi pha trộn giữa da màu và da trắng, khỏe khoắn nhưng đậm đà trữ tình, vang bẩm sinh, khiến ca sĩ opera cũng phải ngưỡng mộ. Tất cả những thứ trên tạo nên một âm sắc giọng hoàn hảo, đẹp lộng lẫy trong bản thu âm Didn't we almost have it all, rào cản mà chính Whitney trong giai đoạn sau này cũng không thể làm lại được, chứ đừng nói tới ca sĩ khác.
Về kĩ thuật, vì ca khúc này được giới hạn trong quãng giọng thuận lợi của Whitney (từ C4 tới Eb5) nên cô giữ vị trí thanh quản hoàn toàn chuẩn mực. Whitney chủ yếu sử dụng cộng minh, lối hát vòm hộp và đẩy âm thanh lên xoang, cộng hưởng độ vang ở đó, tạo nên thứ âm thanh sử thi, rền và nổ, vững chãi, chắc khỏe nhưng không tung tóe note như các giọng nữ da màu "xôi thịt" khác.
Mở đầu ca khúc là những dòng trải lòng về quá khứ tươi đẹp "Remember when we held on in the rain..." nên Whitney sử dụng soft voice (hát mềm) trên chest voice (giọng ngực) và falsetto (giả thanh) rất mềm mại, nhẹ nhàng. Whitney nắm rõ thế mạnh của mình là âm sắc giọng đẹp nên cô không quá phô trương luyến láy, chuyển giọng màu mè, phức tạp như nhiều ca sĩ dòng R&B khác, dù cô thừa sức làm điều đó, chỉ hát một cách tự nhiên nhất để phát huy hết độ sáng của chất crystal (pha lê) trong giọng.
Chữ "tomorrow" được nhấn nhẹ và kéo piano (hát nhỏ tiếng một nửa) trên falsetto rất đẹp. Trong khi đó, chữ "into" trước đấy lại được nhấn trên head voice đặc trưng, sáng và ấm.
Whitney bao giờ cũng vậy, cô hát đoạn mở đầu nhẹ nhàng để cuộn sóng cảm xúc bùng cháy trong các đoạn về sau.
Ở chữ "again" đầu tiên trong "I feel it all again", Whitney cộng minh Bb4 chắc nịch kèm theo kĩ thuật glissando (vuốt tốc độ nhanh) để đẩy giọng cuốn theo beat nhạc, tạo nên sự hòa hợp tuyệt vời, giống như cơn sóng đang cuộn lên.
Không những vậy, Whitney còn tinh tế khi phân nửa âm tiết "gain" đầu không dùng vibrato (ngân rung) nhưng lại kéo vibrato vào ở phân nửa sau, đầy tốc độ nhanh cùng nhạc, nên nghe rất cao trào, phóng đãng. Đây là lối hát rất văn minh được nhiều vocalist học tập. Nhiều ca sĩ ngày nay quá lạm dụng vibrato, họ rung mọi lúc mọi nơi khiến toàn ca khúc trở nên mệt mỏi, buồn ngủ và thừa mứa.
Tất cả các chữ "again" sau đó đều được nhấn Bb4 hòa với nhạc theo cách như vậy.
Chữ "my friend" trong "the fall my friend" cộng minh ở A4, G4 rất hoàn hảo, khiến âm lượng dù không lớn, cách hát khá thư giãn ở tầm trung, không dùng sức quá nhiều nhưng âm thanh vẫn rền đến bất ngờ và độ tỏa lớn từ trên xuống dưới, bền chặt.
Chữ "living" nhả đều đặn ở note trung A4. Có thể thấy một điều đặc biệt là giai đoạn này giọng Whitney rất nữ tính, hát nhẹ nhàng thì trong vắt như pha lê, nhưng lại có thể hát âm đóng ở quãng trung thấp rền và chắc nịch như một nữ trung nội lực.
Nhưng điều làm ca khúc trở nên khó hát chính là những note quãng 5 được bắn ra liên tục với sức nổ lớn, độ rền mạnh nhờ cộng minh theo lối hát vòm hộp mà không bị tung tóe ra.
Nhiều ca sĩ có thể mixed chuẩn tới F5, G5, thậm chí tới tận C6, nhưng hiếm ai có thể phrase C5, D5, Eb5 rõ ràng, tròn vành, chắc chữ, thoát chữ, vang rền, bắn âm lớn mà âm sắc vẫn sáng đẹp lộng lẫy như Whitney như trong Didn't we almost have it all.
Delissa Huner, một giảng viên thanh nhạc da màu từng thừa nhận rằng việc mixed (hát pha) F5, G5 với cô dễ như ăn kẹo, nhưng cô lại không thể belt C5 như Whitney được, dù đã nghiên cứu rất nhiều kĩ thuật khác nhau.
Chữ "loving" trong "loving you make life worth living" phrase ở C5 rất sáng, lực.
Tới "the night" trong "the night we held on till the morning", Whitney phrase đẩy lên Eb5 căng tràn, bật rất mạnh mà vẫn đẹp. Hát Eb5 không khó nhưng nhả vào phát âm với lực lớn mà đẹp lộng lẫy lại là điều khó nhằn.
Cũng trong câu hát trên, Whitney đã kéo dài chữ "held" không vibrato theo một lối cộng minh, đẩy vào một vị trí âm thanh rất đặc biệt, cộng với cách mở khẩu hình rộng, lan tỏa độ vang trên đỉnh rộng lúc đầu nhưng hút lại về khoang miệng phía sau, tạo nên thứ âm thanh khoáng đạt, thoải mái, chuyển động tự nhiên.
Thực ra kĩ thuật hát này không khó, nhưng khó ở lối xử lí trong nhả chữ và biến tấu. Đây là minh chứng cho lối hát của Whitney, mà theo lời ca sĩ Tùng Dương là một "lối hát văn minh bậc nhất", khiến anh ngưỡng mộ và học hỏi.
Vẫn là lối hát đó, Whitney nhấn D5 vào chữ "morning" thật sảng khoái rồi kéo dần vibrato xuống Bb4 cho người nghe được thư giãn thính giác, không quá ngợp trong note cao.
Chữ "all" trong "didn't we almost have it all" tiếp tục kéo vibrato cộng minh rất sử thi.
Chữ "forever" trong "can last forever" lại được nhấn D5 ở âm đóng /e/ rất hào phóng, chắc chắn. Đây là cách trang trí, thêm note rất cảm xúc và văn minh, Rõ ràng là phô diễn mà lại không hề có cảm giác là phô diễn, vẫn dạt dào cảm xúc.
Chữ "again" tiếp theo ở "back again" vẫn là Bb4, nhưng có vẻ dồn nhiều lực hơn do nhạc mạnh hơn. Đặc biệt hơn cả, cách Whitney dùng vibrato và glissando để tạo ra giai điệu hùng tráng, bão tố như cơn sóng trào theo đúng tone nhạc thể hiện khả năng cảm nhạc vô cùng sâu sắc của cô, hát để khán giả say mê trong giai điệu mình tạo ra.
Đang trong lúc hát mạnh mẽ, cao trào, bỗng dưng Whitney lại nhả falsetto rất nhẹ nhàng, trữ tình vào chữ "keep us", khiến khán giả lại một lần nữa được thư giãn thính giác cho bớt ngợp. Đây là cách xử lí khá tinh tế, khiến Whitney trở nên khác biệt hoàn toàn với nhiều ca sĩ da màu khi ấy, vốn hát to khỏe nhưng lại khó khăn khi tiết chế.
Ở đoạn cao trào nhất của điệp khúc, Whitney gằn giọng đầy nội lực trên Eb5 vào chữ "didn't" giúp đẩy cảm xúc lên cao trào nhất, kịch tính nhất, phát huy thế mạnh spinto của cô. Chỉ cần gằn một lần làm điểm nhấn cho toàn bài, không gằn vô tội vạ để thành làm dụng, phô diễn, đó là cách Whitney sử lí ca khúc văn minh và cảm xúc khiến nhiều ca sĩ cần học hỏi.
Kể từ lúc tiếng gằn giọng đánh đấu khúc cao trào cất lên, Whitney liên tục bắn C5, D5 vào các âm đóng liên tiếp, nhanh, mạnh theo nhịp nhạc dồn dập như: "new" D5 (young and new), "you" D5 (me and you), "is" c#5 (love is). "end" C#5 ( let it end).
Hát âm đóng vốn đã khó, nhưng Whitney đặc biệt hơn cả, dù là giọng nữ cao, lại có chất trữ tình, và không cần sử dụng kĩ thuật đóng tiếng, nhưng âm đóng của cô vẫn rất rền, nổ, kéo dài vào không gian, mà lại không bị chói, tung tóe, sắc tai, bung ra nhưng cảm giác vẫn có sự tiết chế. Nó đầy đặn, sử thi, nội lực, đanh dày mà vẫn đẹp, sáng long lanh dù lựa chọn chesty.
Kết thúc đoạn cao trào, Whitney nhả một chuỗi faletto vào câu "didn't we almost have it all" mềm mại, ngọt ngào, du dương với piano (hát nhỏ tiếng) ở "all" như tiếng ru tình, để khép lại một câu chuyện, một giấc mơ của quá khứ xa xăm.
Xuyên suốt toàn thể ca khúc, có thể thấy điều khó nhất chỉ Whitney mới làm được là cách nhả chữ đậm nét dấu ấn của cô, tròn vành, rõ chữ, chắc chữ, bắn note vang rền, nội lực, chắc nịch ở từng chữ trên quãng trung và cận cao một cách nổ, đanh, dày mà vẫn tách bạch từng tiếng, không hề bị dính chữ, nối chữ, nuốt chữ, tung tóe chữ như hầu hết ca sĩ khác. Đây là điều khiến người ta ngưỡng mộ Whitney, chứ không phải ở kĩ thuật chuẩn mực, lên note cao vun vút.
Một điều khó khăn hơn cả là ở cách xử lí ca khúc tinh tế của Whitney. Rõ ràng Whitney ngân rung rất nhiều, lên giọng rất nhiều, nhưng không hề khiến khán giả cảm thấy thừa thãi, ứ đọng, ngột ngạt hay chói tai, mệt mỏi mà vẫn tạo ra cảm giác sảng khoái, hào hứng, cảm xúc ngập tràn. Dù hát nhẹ nhàng hay cao trào Whitney cũng không tạo ra cảm giác sến súa hay xôi thịt. Điều này thuộc về khả năng tư duy thiên bẩm của cô, chứ không chỉ đơn giản ở chất giọng đẹp hay kĩ thuật tốt.
Hãy cùng nghe một số bản cover sau đây của ca khúc, bạn sẽ thấy những điều trên là đúng.
https://www.youtube.com/watch?v=NXcwkJzOQaU
Aicelle Santos cố gắng hát theo bản gốc nhưng cách nhả chữ khiến cô bị sến quá mức ở các đoạn trữ tình, những đoạn lên giọng hoàn toàn thiếu nội lực, yếu ớt, sai vị trí âm thanh, nasal, đánh vật.
https://www.youtube.com/watch?v=Q5Vy9hlAjDA
Glennis Grace thể hiện khá hơn Santos nhưng âm sắc giọng vẫn khiến cô bị thô, các đoạn lên giọng thiếu độ rền, độ lực, không hát được các note cao, âm đóng yếu ớt.
https://www.youtube.com/watch?v=5C_o6efZo0Q
Regine Velasquez nổi tiếng với những note cao to khỏe tận A5 nhưng không thể nhả bất cứ một chữ nào trên D5 ở ca khúc này, trong khi Sarah Geromino phải đánh vật với nó.
https://www.youtube.com/watch?v=FMFN1Vkj_BY
Rachelle Ann Go hát như những hạt cơm nguội.
Whitney bao giờ cũng vậy, hát dù buồn đến mấy cũng luôn khiến người nghe cảm thấy nghị lực mạnh mẽ, sự vui tươi trong đó, lúc nào cũng xen lẫn giữa cao trào và nhẹ nhàng để thư giãn khán giả. Cách làm này khiến cô trở thành một hiện tượng đặc biệt ở thời điểm bấy giờ, nổi bật hơn các giọng ca nội lực khác và giữ cô trở thành tượng đài được nhiều nghệ sĩ da màu mến mộ.
Long Phạm
Trong âm nhạc có rất nhiều loại giọng nữ khác nhau, mỗi loại giọng sẽ có những ưu nhược điểm và đặc trưng riêng có, tạo nên muôn vàn màu sắc phong phú.Trong bài viết này, tôi chỉ khái quát sơ qua về các loại giọng. Mỗi loại giọng sẽ được phân tích cụ thể trong từng bài viết khác.
1. Nữ trầm (Contralto)
Theo định nghĩa trong nhạc cổ điển, giọng nữ trầm được tạo bởi contre (trầm) và alto (cao) - do trước đây alto là thiếu niên nam hoặc castrato. Đây là giọng nữ trầm nhất, hát chủ yếu bằng giọng ngực. Giọng dày, trầm, khoẻ.
Đặc điểm của một nữ trầm gồm:
- Màu giọng rất dày, có độ sâu, nặng và tối (hơn nữ trung).
- Hát với man tone và có tính lưỡng tính/hermaphrodite (tức là có thể hát như một giọng nam cao).
- Tessitura/quãng hát thoải mái nằm trên âm khu trầm và trung trầm.
Nữ trầm ít xuất hiện hơn rất nhiều so với nữ trung và nữ cao, đặc biệt là ở Việt Nam. Việt Nam hầu như không có nữ trầm. Chỉ có vài ba giọng hát có khả năng là nữ trầm.
Trong nữ trầm gồm các phân nhánh nhỏ hơn:
- Nữ trầm kịch tính (Dramatic contralto): Đây là loại nữ trầm rất hiếm, đặc trưng bởi âm lượng khổng lồ, lớn nhất ở quãng trầm, trung và cận cao, có độ nặng và tối nhất, lại hơi thô ráp, nghe như một người đàn ông lực điền. Điển hình cho loại giọng này là Galina Baranova, Ewa Podles, Sara Couden, Nina Simone… Châu Á không có loại giọng này.
https://www.youtube.com/watch?v=UYCRI1ry9Lg
https://www.youtube.com/watch?v=BcCm_ySBslk
- Nữ trầm trữ tình (Lirico contralto): Đây là loại nữ trầm phổ biến, xuất hiện trên khắp thế giới. Gồm:
+ Opera và nhạc cổ điển: Marian Anderson, Marie Nicole Lemieux…
https://www.youtube.com/watch?v=uco4xclg1wY
+ Nhạc đại chúng: Cher, Mercedes Sosa, Marla Glen, Tanita Tikaram, Ana Carolina, Tracy Chapman, Moon Ju Ran, Dalida, Toni Braxton…
https://www.youtube.com/watch?v=ZVqSqSc9dgQ
https://www.youtube.com/watch?v=rt7-P_bEEko
Ở Việt Nam chỉ có một ca sĩ có khả năng là nữ trầm. Đó là Thanh Thúy
https://www.youtube.com/watch?v=CxJcoGF67KA
- Nữ trầm màu sắc (Coloratura contralto): Loại nữ trầm này cũng rất hiếm, đòi hỏi ca sĩ phải có sự khổ luyện thanh nhạc trường kì cộng thêm năng lực bẩm sinh để thực hiện được những kĩ xảo hoa mỹ. Đặc trưng của nữ trầm màu sắc là quãng giọng rộng, vươn tới các note cao của nữ trung, nghe bớt nặng và tối hơn. Ở châu Á chưa thấy có loại giọng này.
Nữ trầm màu sắc gồm:
+ Nữ trầm kịch tính màu sắc (Coloratura dramatic contralto): Delphine Galou, Lisa Gerrard, Grace Jones…
https://www.youtube.com/watch?v=mxfRyDwyMXE
+ Nữ trầm trữ tình màu sắc (Coloratura lirico contralto): Karen Clark, Anita Baker…
https://www.youtube.com/watch?v=DLbKViGPf7I
2. Nữ trung (Mezzo)
Nữ trung là loại giọng nằm giữa nữ trầm (contralto) và nữ cao (soprano). Đặc điểm của nữ trung gồm:
- Có thể hát quãng trầm tốt hơn nữ cao và hát quãng cao tốt hơn nữ trầm.
- Màu giọng thường tối và nặng hơn nữ cao nhưng nhẹ và sáng hơn nữ trầm.
- Tessitura thường nằm trong quãng trung và cận cao.
Thông thường, người ta chia nữ trung thành 2 loại là nữ trung trầm (mezzo alto) và nữ trung cao (mezzo soprano).
- Nữ trung trầm: là loại giọng khá gần với nữ trầm, màu giọng dày, có độ chắc, nặng và tối. Tessitura của loại giọng này nằm trên quãng trung trầm và trung, hát tốt âm khu thấp, cận thấp. Nữ trung trầm thường dễ bị nhầm với nữ trầm.
Một số ca sĩ tiêu biểu cho nữ trung trầm gồm:
+ Nước ngoài: Tina Turner, Etta James, Adele, Amy Winehouse, Edith Piaff, Karen Carpenter, Mahalia Jackson, Judy Garland, Shirley Bassey, Mahalia Jackson, Mai Diễm Phương...
https://www.youtube.com/watch?v=DDWKuo3gXMQ
https://www.youtube.com/watch?v=rLi-KJJTSyc
+ Việt Nam: Thanh Lam, Hồ Ngọc Hà, Thu Phương, Bảo Yến, Hoàng Quyên, Mỹ Tâm, Mỹ Hạnh, Ngọc Anh, Khánh Ly, Tâm Đoan, Uyên Linh…
https://www.youtube.com/watch?v=Te1EiaDq7pA
https://www.youtube.com/watch?v=-k91fqdmpZc
- Nữ trung cao (mezzo soprano): là loại giọng gần với nữ cao, màu giọng sáng và mảnh hơn nữ trung trầm, nhưng vẫn tối hơn nữ cao. Tessitura của loại giọng này thường nằm trên quãng trung và cận cao, nhưng hát trầm và cao cũng rất tốt. Quãng giọng của nữ trung cao thường khá rộng, có thể xuống được những note rất trầm và lên được những note rất cao. Nữ trung cao thường dễ bị nhầm với nữ cao.
Một số ca sĩ tiêu biểu cho nữ trung cao gồm:
+ Nước ngoài: Beyonce, Barbra Streisand, Jane Monheit, Lee Sun Hee, Donna Summer, Ethel Merman, Marilyn Horne…
https://www.youtube.com/watch?v=T2Dk0HRcen4
https://www.youtube.com/watch?v=cAu3a7CMA84
+ Việt Nam: Hương Tràm, Mỹ Linh, Hồng Nhung, Thanh Hà…
Tuy nhiên, trong cách phân loại chính thống hơn, người ta thường phân thành những nhánh sau:
- Nữ trung kịch tính (Dramatic mezzo): Đây là loại giọng hiếm, có âm sắc rất nặng, dày và tối, đanh thép, metallic, phát triển mạnh quãng trung trầm và trung. Nữ trung trữ tình thường có âm lượng lớn, hát được với cường độ kịch tính liên tục. Loại giọng này đặc trưng nhất ở sức chịu đựng bền bỉ khi phải hát ở cường độ lớn liên tục trên quãng trung. Tiêu biểu cho nữ trung kịch tính gồm: Milla Edelman, Christina Carr, Fiorenza Cossotto, Jennifer Holiday, Ethel Merman, Anastacia, Shirley Bassey, Mahalia Jackson… Châu Á không có loại giọng này.
https://www.youtube.com/watch?v=U20bGIOf9R4
https://www.youtube.com/watch?v=TiUtGBD0gXI
- Nữ trung trữ tình (Lirico mezzo): Loại giọng này khá phổ biến, âm sắc nhẹ nhàng, đầy đặn, ấm áp, âm lượng vừa phải, phát triển ở quãng trung trầm, trung và cận cao. Giọng nữ trung trữ tình cũng sở hữu middle range khá mạnh mẽ, nội lực. Điển hình cho loại giọng này là Grace Bumbry, Barbra Streisand, Lee Sun Hee, Adele, Edith Piaff…
https://www.youtube.com/watch?v=Qs0E2CufQ7c
https://www.youtube.com/watch?v=fiJbHoFRlMM
Hầu như tất cả nữ trung ở Việt Nam đều là nữ trung trữ tình.
- Nữ trung trữ tình kịch tính (Spinto mezzo): Đây là loại giọng lai giữa nữ trung kịch tính và nữ trung trữ tình. Spinto mezzo có quãng trung và cận cao mạnh mẽ, nội lực, âm lượng lớn, quãng trầm dày và nặng nhưng không thể hát ở cường độ lớn và đậm màu sử thi như nữ trung kịch tính. Bù lại, spinto mezzo vẫn có thể hát trữ tình, mềm mại ở một số đoạn hát nhất định.
Điển hình cho nữ trung trữ tình kịch tính là: Tina Turner, Etta James, Yolanda Adams, Whitney Houston (thời 1990-1994), Lani Misalucha… Việt Nam chưa có loại giọng này.
https://www.youtube.com/watch?v=TPJ5kqjEQlc
https://www.youtube.com/watch?v=uZt1xKtPbUQ
- Nữ trung màu sắc (Coloratura mezzo): Loại giọng này có quãng giọng khá rộng, âm sắc sáng và mảnh nhất trong các loại nữ trung. Sở trường của nữ trung màu sắc là sự linh hoạt trong việc chuyển quãng, chuyển giọng và thực hiện được nhiều kĩ thuật virtuoso hoa mỹ. Nữ trung màu sắc có thể đạt tới những note rất cao nhưng tessitura vẫn nằm trên quãng trung, cận cao và tối hơn so với một nữ cao thông thường.
Một số nữ trung màu sắc tiêu biểu là: Marilyn Horne, Beyonce… Việt Nam chưa có loại giọng này.
https://www.youtube.com/watch?v=GnLR2ZLv_U4
https://www.youtube.com/watch?v=iy9XT6oudZY
3. Nữ cao (Soprano)
Nữ cao là loại giọng cao và phổ biến nhất trong các loại giọng nữ. Một nữ cao thường có âm sắc sáng hơn nữ trung và nữ trầm, tessitura nằm trong quãng cận cao và cao. Nữ cao được chia thành các nhánh sau:
- Nữ cao kịch tính (Dramatic soprano): Là loại nữ cao có âm lượng khổng lồ, metallic, khỏe khoắn và nội lực, đanh thép và rắn chắc, âm sắc hơi lạnh và đậm tính sử thi, hùng tráng. Loại giọng này đặc trưng nhất ở sức chịu đựng bền bỉ khi phải hát ở cường độ lớn liên tục trên quãng cao.
Một số nữ cao kịch tính tiêu biểu gồm: Birgit Nilsson, Kirsten Flagstad, Jessye Norman, Ghena Dimitrova, Patti Labelle, Monica Naranjo… Châu Á không có loại giọng này.
https://www.youtube.com/watch?v=iWUwp_byum0
https://www.youtube.com/watch?v=2lQxsdxZz3w
- Nữ cao trữ tình (Lirico soprano): Loại giọng này đặc trưng bởi sự nhẹ nhàng, mềm mại, nữ tính, âm lượng vừa phải. Nữ cao trữ tình được chia thành hai loại nhỏ hơn:
+ Nữ cao trữ tình đầy đặn (Full lirico sopranp): Loại nữ cao này phát triển mạnh mẽ ở quãng trung và cận cao (cao hơn vài note so với mezzo soprano). Tuy vẫn có sự mềm mại, trữ tình nhưng âm sắc của nó dày, đầy đặn, ấm áp hơn light lirico soprano và có thể hát nội lực, căng tràn ở quãng cận cao.
Tiêu biểu cho loại giọng này là:
Nước ngoài: Monserrat Caballe, Anna Netrebko, Angela Gheorghiu, Mirella Freni, Lara Fabian, Celine Dion, Ruthie Henshall, Ock Joo Hyun, Lee Young Hyun, Linda Eder…
https://www.youtube.com/watch?v=BrFbbfpjxis
https://www.youtube.com/watch?v=jKtNuLG5jAo
Việt Nam: Siu Black, Thanh Tuyền, Thu Hiền, Bích Việt, Hà Phạm Thăng Long...
https://www.youtube.com/watch?v=cVEsG_TCs0E
https://www.youtube.com/watch?v=FtnRrBqcnuA
+ Nữ cao trữ tình sáng mảnh (Light lirico sopranp): Loại giọng này có âm sắc sáng, mảnh và nhẹ nhất, tessitura đặc biệt phát triển ở quãng cao nên có thể hát note cao trên E5 dễ dàng, liên tục hơn.
Điển hình cho loại giọng này là:
Nước ngoài: Kathleen Battle, So Hyang, Cyndi Lauper, Madonna (thời debut), Jessica Simpson, Lee Heari, Diana Ross…
https://www.youtube.com/watch?v=zFyndK9VOCk
https://www.youtube.com/watch?v=4FwZKjFJ-qo
Việt Nam: Lan Anh, Thu Minh, Hồ Quỳnh Hương, Văn Mai Hương, Thanh Hoa, Thái Thanh, Lê Dung, Phương Thanh, Hà Trần…
https://www.youtube.com/watch?v=1hy7h2EGHP8
https://www.youtube.com/watch?v=gsu91c55Mxk
Đa số các nữ cao ở Việt Nam đều là light lirico soprano.
- Nữ cao trữ tình kịch tính (Spinto soprano): Đây là giọng nữ cao trữ tình có thể chuyển thành kịch tính ở những đoạn cao trào. Spinto soprano hát trữ tình ấm áp, đầy đặn nhưng khi lên cao lại khỏe khoắn, đanh dày, âm lượng lớn, có màu kịch tính, phát triển mạnh ở quãng trung và cận cao.
Điển hình cho loại giọng này là: Leontyne Price, Renata Tebaldi, Whitney Houston (thời debut), Cissy Houston… Việt Nam chưa có loại giọng này.
https://www.youtube.com/watch?v=1woH96ROG-c
https://www.youtube.com/watch?v=lXHV8wxw3hg
- Nữ cao màu sắc (Coloratura soprano): Loại giọng này có âm vực rộng, âm sắc rất sáng và mảnh, vô cùng linh hoạt trên quãng cao, kiểm soát tốt những note rất cao và thực hiện được rất nhiều kĩ thuật virtuoso hoa mỹ.
Nữ cao màu sắc được chia thành hai nhánh:
+ Nữ cao trữ tình màu sắc (Lirico coloratura soprano): Loại giọng này thường có âm lượng nhỏ, mềm mại và nhẹ nhàng, nghe thánh thót, trong veo như tiếng chim hót. Tiêu biểu như Sumi Jo, Mariah Carey, Lily Pons, Mado Robin, Mady Mesple, Anna Moffo, Beverly Sills…
https://www.youtube.com/watch?v=NrJEFrth27Q
Nữ cao trữ tình màu sắc ở Việt Nam gồm Bích Thủy, Tường Vy, Ngọc Tuyền…
https://www.youtube.com/watch?v=U8liLZGlfSY
+ Nữ cao kịch tính màu sắc (Dramatic coloratura soprano): Loại giọng này có âm lượng lớn, một chút độ dày, metallic và hơi đanh, sắc lạnh nhưng cũng vô cùng linh hoạt trên quãng cao.
Tiêu biểu cho loại giọng này là Joan Sutherland, Edda Moser, Cristina Deutekom, Jessie J… Việt Nam không có loại giọng này
https://www.youtube.com/watch?v=emVdLLp6a1U
https://www.youtube.com/watch?v=YQpTGKXAxqA
Ngoài ra, còn một số loại giọng nữ đặc biệt hiếm thấy như sau:
- Giọng nữ toàn năng (Assoluta/Sfogato): Là loại giọng hiếm nhất trong các giọng nữ, hình thành do bẩm sinh và luyện tập bền bỉ. Giọng nữ toàn năng có tessitura rất rộng, có thể hát thoải mái từ âm vực của nữ trầm, nữ trung lên tới nữ cao một cách hết sức tự nhiên, như thể ở âm vực nào cũng là màu giọng bẩm sinh của họ. Giọng hát này có âm lượng khổng lồ, sự đanh thép, sắc lạnh, sức bền tương đương nữ cao và nữ trung kịch tính, đồng thời vô cùng linh hoạt, chuyển quãng thần sầu, thực hiện vô số kĩ thuật hoa mỹ như nữ cao màu sắc. Nó còn có thể hát mềm mại, mượt mà như một giọng nữ trữ tình.
Điển hình nhất của loại giọng này là Maria Callas, người có thể hát mọi vai diễn dành cho giọng nữ trong opera.
https://www.youtube.com/watch?v=Hfi53etQa38
Ở nhạc đại chúng, chỉ duy nhất Rachelle Frelle đủ năng lực trở thành assoluta.
https://www.youtube.com/watch?v=5iLZZ2XVpOo
- Nữ cao chim ưng (Falcon soprano): Đây là loại giọng khá hiếm gặp, lai giữa spinto mezzo và spinto soprano. Tessitura của loại giọng này khá rộng, trải dài từ âm khu thấp của mezzo tới âm khu cao của soprano. Falcon soprano có thể hát quãng trầm tối, nặng, lên tới quãng trung mạnh mẽ, đanh dày, hơi hướm sử thi và supported tốt ở các note cao của spinto soprano.
Điển hình cho loại giọng này là Shirley Verrett, Aretha Franklin, Vanessa Amorosi.
https://www.youtube.com/watch?v=tUVDnqqXxAg
https://www.youtube.com/watch?v=rsMGHzOQrps
- Nữ cao thiên thần (Soubrette soprano): Đây là loại soprano nhẹ nhàng, nữ tính, mềm mại nhất, tessitura hẹp, thấp hơn lirico soprano và có âm sắc trong sáng, ngọt ngào như tiếng hát thiên thần. Điển hình cho loại giọng này là:
+ Thế giới: Erna Berger, Patrice Munsel, Norma Burrowes, IIRIS, Anita Ward…
https://www.youtube.com/watch?v=NEOKgbrLLm4
https://www.youtube.com/watch?v=ps2pFIyAmxQ
+ Việt Nam: Thùy Chi, Khánh Linh...
- Dugazon: Đây là giọng hát lai giữa lirico mezzo và soubrette soprano. Loại giọng này có âm lượng nhỏ, âm sắc quãng trung sáng nhưng ấm áp, quãng trầm tốt, hát với âm sắc của nữ trung và nữ cao nhẹ nhàng.
Điển hình cho loại giọng này gồm: Cecilia Bartoli, Lana del Rey, Mylene Farmer.
https://www.youtube.com/watch?v=H4It44mYw2I
https://www.youtube.com/watch?v=3-NTv0CdFCk
Ở Việt Nam có Hồng Nhung thuộc loại giọng này.
https://www.youtube.com/watch?v=bboi_1H73SM
Long Phạm
