Kĩ năng phóng độ vang trong ca hát

Kĩ năng này sẽ giúp bạn nổi lên dàn nhạc và mọi giọng ca khác mà không cần tốn quá nhiều âm lượng, sức lực.

Người ta thường nghĩ rằng, ca sĩ này hát khủng, nội lực, đánh bật mọi thứ trên sân khấu vì họ có giọng to, âm lượng lớn, chỉ cần bật hết dynamic ra là được. Nhiều người lại nghĩ rằng các giọng kịch tính opera có thể hát không mic xuyên thủng dàn nhạc nhờ cổ họng to như loa dàn.

Nhưng trên thực tế, việc nổi được trên dàn nhạc, hát không mic trong một nhà hát rộng lớn, hay đơn giản là bật hơn giọng ca sĩ khác không phải ở chỗ giọng to hay không mà kĩ thuật cộng hưởng của ca sĩ đạt tới mức nào. Và vấn đề cốt lõi là “phóng độ vang” chứ không phải “phóng âm thanh”. Nếu đạt độ vang lớn, thì dù bạn hát rất nhỏ âm thanh vẫn tỏa ra khắp nơi, bay xa ra.

Sau đây là chia sẻ của nhà giáo ưu tú Hồ Mộ La khi bà còn học ở Liên Xô cũ.

"Tôi kể cho anh chuyện này, khi lần đầu tôi hát thử giọng cho bà giáo của tôi, tôi cố gắng thể hiện và hát thật to, bà ấy bảo: "Chị không được hát to như thế, chị phải hát nhỏ thôi, hát nhỏ nhưng âm thanh phải đi xa. Chị cứ để ý các ca sĩ chuyên nghiệp hát trong nhà hát, ở trên sân khấu nghe vừa đủ thôi, nhưng ở phía khán giả, người ta lại cảm thấy rất to, tôi đảm bảo chắc chắn như vậy".

Tôi đã kiểm nghiệm thực tế, và phát hiện ra những gì bà ấy nói là đúng như thế thật. Khi tôi ngồi ở những hàng ghế đầu sát sân khấu, có rất nhiều âm thanh bồi, thậm chí cả tiếng lấy hơi của ca sĩ và tiếng hát cũng không quá lớn. Nhưng khi ngồi ở những ghế cuối tầng trên cùng, chỗ ngồi cho sinh viên, xa tít, âm thanh giọng hát vẫn vang tới nơi, rất tròn đầy, mạnh, nghe thậm chí hay hơn rất nhiều so với ở hàng ghế đầu dù người ca sĩ hoàn toàn không hề cần một thiết bị tăng âm nào."

Đó là lí do vì sao người ta vẫn nói, thực ra các giọng kịch tính như Birgit Nilsson hay Kirsten Flagstad không to như kiểu loa dàn, vì đó vẫn chỉ là cổ họng của con người. Tuy nhiên, nhờ phóng độ vang cực đỉnh mà càng ra xa lại càng to đùng. Bạn diễn của Nilsson từng nói nếu ngồi hàng ghế cuối sẽ thấy giọng bà còn lồng lộng hơn khi đứng ngay cạnh bà trên sân khấu.

Để kiểm chứng về kĩ thuật phóng độ vang của một ca sĩ bậc thầy là như thế nào, mời nghe đoạn 4:07 clip sau, diva Sumi Jo hát một note trung với âm lượng trung bình, không quá to. Có thể so sánh với ngay chỗ sau đó để thấy càng về sau càng đẩy to hơn. Nhưng bằng một cách nào đó, cô đã khiến âm thanh trải ra khắp 4 phía, tỏa rất xa với độ vang giống như kiểu đang hát với chiếc mic nhiều vang giả (dù Sumi đang hát không mic). Đoạn này âm lượng nhỏ hơn hẳn đoạn sau nhưng vẫn nổi bần bật trên dàn nhạc đang lên cao trào rất to, và đặc biệt là độ vang cực xa, xa hơn nhiều so với những đoạn hát sau đó dù âm lượng nhỏ hơn, nghe rất lạ.

https://www.youtube.com/watch?v=_9-xY4EymVw

Rồi quay trở lại 3:12, bạn sẽ một lần nữa được diện kiến kĩ năng phóng độ vang này, khi chỉ ở E5, Sumi Jo vẫn làm âm thanh tỏa ra rất xa, chắc chắn âm lượng ko quá to nhưng vẫn cho người nghe cảm giác rất đáng sợ, như một cơn bão. Thực tế, giọng Sumi Jo bẩm sinh là giọng màu sắc, âm lượng nhỏ, nhưng nhờ kĩ thuật phóng độ vang mà cô làm được điều này.

Montserrat Cabelle vốn không sở hữu giọng hát to khủng, nhưng khi phải hát không mic ngoài trời (tại Arena di Verona) cùng dàn nhạc khổng lồ, bà đã phóng độ vang đến cực đại, tạo nên độ rền khủng khiếp như âm thanh của một nữ thần, kéo dài note G5 tận 18s cuốn tung mọi thứ.

https://www.youtube.com/watch?v=6-yJFGIrVaU

Joan Sutherland cộng hưởng độ vang từ vị trí sau gáy để phóng D6 lên như cơn lốc, đè bẹp hai giọng ca còn lại.

https://www.youtube.com/watch?v=b5f5KMQaAac

Hay trong clip sau, ở đoạn 1:20, ca sĩ Kyu Hyun (nhóm Super Junior) bật lên E4 âm đóng một cách rất nhẹ, chỉ dùng một chút âm lượng nhỏ nhưng vẫn nổi hẳn lên nhờ độ vang bật ra.

https://www.youtube.com/watch?v=kInLr3BEojo

Từ 6:40 clip sau, Whitney Houston đẩy âm lượng rất nhỏ trên head voice D5 để làm mềm giọng nhưng âm thanh vẫn vang khắp không gian nhờ sự cộng hưởng độ vang.

https://www.youtube.com/watch?v=D8M4lVOdWww

Bởi vậy, muốn nổi bật trên sân khấu và trội hơn ca sĩ khác, hãy học cách phóng độ vang thay vì cố gào thét cho to.

Long Phạm