Nhận biết giọng thổ của bạn trong âm nhạc

 

Nếu chia các loại giọng theo ngũ cung (cách phân giọng của Đông phương) – tương ứng ngũ hành (trong âm dương ngũ hành), chúng ta có 5 loại giọng là giọng Kim, giọng Mộc, giọng Thổ, giọng Thủy, giọng Hỏa. Trong đó, giọng Thổ là loại giọng khá đặc biệt và dễ nhận biết. Đây là loại giọng mang tính chất của đất, trầm và âm tính.

Một trong những giọng thổ mang tính âm tính điển hình là Khánh Ly.

https://www.youtube.com/watch?v=6sFOWP-AlpQ

Đặc điểm của giọng thổ gồm:

- Màu giọng đạt tới mức rất tối hoặc tối nhất có thể.

- Âm sắc giọng thường dày hơn các loại giọng còn lại (không phải tất cả).

- Tessitura thường nằm ở âm khu dưới, nên hát tốt quãng trầm và trung trầm (từ quãng 4 trở xuống).

- Quãng giọng thường không quá rộng.

Đối chiếu với phân loại của thanh nhạc cổ điển, giọng thổ bao gồm những loại giọng sau:

- Nam trầm (bass)

- Nam trung trầm (bass - baritone)

- Nữ trầm (contralto)

- Nữ trung trầm (mezzo alto)

Giọng thổ kịch đại chính là nam trầm kịch tính (còn gọi là nam trầm đại – profondo). Đây là loại giọng hiếm, thường chỉ thấy ở vùng xứ lạnh Nga, Đông Âu. Điển hình cho loại giọng này là Ivan Rebroff. Ông có thể xuống tới F1, hát thoải mái trong toàn quãng 2, với âm lượng lớn, nghe ồm ồm như tiếng xe tăng hoặc tiếng vọng từ địa ngục.

https://www.youtube.com/watch?v=p3sISfYjL3w

Tim Storm, người sở hữu chất giọng trầm nhất thế giới hiện nay cũng là một giọng thổ kịch đại. Anh có thể xuống tới G#0 và hát hoàn toàn trong quãng 1.

https://www.youtube.com/watch?v=lkdMl1ITw5M

Nhẹ hơn nam trầm đại là nam trầm trữ tình (bass cantante), điển hình như Avi Kaplan.

https://www.youtube.com/watch?v=1TDPYMBLoj0

Ở Việt Nam, Trần Hiếu và Thanh Long là hai giọng thổ điển hình. Trong đó, Trần Hiếu là nam trầm trữ tình (bass cantante) hiếm hoi, còn Thanh Long là nam trung trầm (bass – baritone).

Trần Hiếu

https://www.youtube.com/watch?v=yCRV09XnQGw

Thanh Long

https://www.youtube.com/watch?v=d9bZps_Le3w

Đối với giọng nữ, nữ trầm kịch tính chính (dramatic contralto) chính là điển hình nhất cho giọng thổ, đặc bởi độ tối, sâu, dày và thô ráp, âm lượng lớn, man tone, tessitura nằm trong toàn quãng 3 và nửa đầu quãng 4.

Galina Baranova

https://www.youtube.com/watch?v=UYCRI1ry9Lg

Nina Simone

https://www.youtube.com/watch?v=0Q7w7gk1JhQ

Phổ biến hơn cho tính thổ ở giọng nữ là các nữ trầm trữ tình (lirico contralto) như Marian Anderson, Cher, Mercedes Sosa, Marla Glen, Tanita Tikaram, Ana Carolina, Tracy Chapman, Moon Ju Ran, Dalida, Toni Braxton…, cũng có những đặc trưng như trên, nhưng mềm mại hơn.

Marian Anderson

https://www.youtube.com/watch?v=ktz6WAKCR3g

Cher

https://www.youtube.com/watch?v=I7X8r8rUHXY

Toni Braxton

https://www.youtube.com/watch?v=pU2LzuVrqLQ

Moon Ju Ran

https://www.youtube.com/watch?v=JxcR6AJK0Nw

Các nữ trung trầm (mezzo alto) như Etta Jame, Edith Piaff, Karen Carpenter, Mahalia Jackson, Judy Garland, Shirley Bassey, Mahalia Jackson, Mai Diễm Phương… cũng được xem là những giọng thổ.

Mai Diễm Phương

https://www.youtube.com/watch?v=_b5PrLF4ia4

Mahalia Jackson

https://www.youtube.com/watch?v=as1rsZenwNc

Karen Carpenter

https://www.youtube.com/watch?v=ywB8vjMnoEw

Ở Việt Nam, hầu như không có nữ trầm nên giọng thổ sẽ nằm ở các nữ trung trầm như Thanh Lam, Thu Phương, Hoàng Quyên, Mỹ Tâm, Mỹ Hạnh, Khánh Ly, Tâm Đoan, Uyên Linh…

Mỹ Hạnh

https://www.youtube.com/watch?v=Cn_SfEceh-Q

Thanh Lam

https://www.youtube.com/watch?v=D3lxam4e_hY

Mỹ Tâm

https://www.youtube.com/watch?v=ZP2gtGAhKl8

Thu Phương

https://www.youtube.com/watch?v=h1p3YBFgbUA

Uyên Linh

https://www.youtube.com/watch?v=KxQLuCPdowU

Giọng thổ thường bị nhầm với giọng hỏa vì rất nhiều giọng hỏa cũng là giọng trung trầm như Hồ Ngọc Hà, Amy Winehouse, Ngọc Anh… Tuy nhiên, giọng hỏa luôn có độ khàn bẩm sinh và linh hoạt, còn giọng thổ thuần đất nên trầm, sâu và tối.

Đối với nữ giới, sở hữu giọng thổ là một lợi thế lớn trong ca hát, nó sẽ giúp bạn trở nên đặc biệt một cách tự nhiên nhất. Thực tế cho thấy, hầu hết các nữ ca sĩ giọng thổ đều nổi bật hơn giọng kim, giọng thủy, giọng mộc. Âm sắc của họ đặc biệt và dễ gây ấn tượng với người nghe một cách nhanh chóng. Họ chỉ cần cất giọng lên đã hay và khác biệt.

https://www.youtube.com/watch?v=2eGFA8zQMDQ

Không những vậy, giọng thổ còn có năng lực lớn trong việc truyền tải cảm xúc vì nó thường dày, đầm, đậm đà, trầm ấm, không bị chua chói, chát chúa. Tessitura của nữ giọng thổ lại rơi vào quãng âm dễ nghe nhất, nên càng khiến người nghe đọng lại tình cảm.

Tuy nhiên, giọng thổ lại yếu về sự linh hoạt trong giọng hát, quãng giọng thường không rộng và khó chuyển quãng, thực hiện các kĩ thuật hoa mĩ.

Bởi vậy, nếu là một giọng thổ, điều quan trọng là phát huy được vẻ đẹp tự nhiên trong giọng hát của mình và xử lí tốt tác phẩm chứ không phải chạy theo kĩ thuật hoa mĩ. Giọng thổ càng hát mộc mạc lại càng hay và đẹp, nhưng cái mộc mạc đó phải thoải mái, tự nhiên, được đảm bảo bởi hệ thống kĩ thuật nền tốt.

Long Phạm